ԲՈՒՍԱՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՍԱՀՄԱՆԱՓԱԿ ՆԿԱՐԱԳԻՐԸ
2020 թվականի վեգետացիոն շրջանից սկսած` ՀՈԱԿ-ի` բույսերի պաշտպանության գծով փորձագետ Արմենակ Տեր-Գրիգորյանի կողմից Երևան քաղաքի կանաչապատ տարածքները և հատկապես ծառաթփատեսակները դիտարկվել են որպես մասնագիտական մշտադիտարկման և բուսասանիտարական փարձաքննության թիրախներ:Մշտադիտարկումներն ու մասնագիտական այցերն իրականացվել են ինչպես անհատական, այնպես էլ ՀՈԱԿ-ի ղեկավարության, վարչական շրջանների ստորաբաժանումների պետերի, դենդրոլոգների և բույսերի պաշտպանի հետ համատեղ:
Հաշվի առնելով իրականացվելիք աշխատանքների ծավալները` շեշտադրումը կատարվել է թիմային գործելակերպի վրա:
Ծառաթփատեսակների միջատաբանական և ֆիտոպաթոլոգիական ախտաբանական դիտարկումների և փորձաքննությունների արդյունքում բացահայտվել, գրանցվել և ներկայացվել են տասնյակ վնասակար օրգանիզմներ (միջատներ, տզեր, սնկային հիվանդություններ): Բացահայտված վնասակար օրգանիզմների տեսակային կազմը, կենսաէկոլոգիական առանձնահատկությունները, վնասակարությունը, իսկ հետագայում նաև պայքարի արդյունավետ համակարգի մշակումը և այլ նեղ մասնագիտական մեկնաբանություններն ու գրառումները հիմնականում իրականացվել են ՀՈԱԿ-ի բույսերի պաշտպանության գծով փորձագետի կողմից:Ծառաթփատեսակների վնասակար օրգանիզմների դեմ պայքարի աշխատանքներն իրականացվել են բույսերի պաշտպանության մեջ կիրառվող, տվյալ վնասակար օրգանիզմի նկատմամբ առավել բարձր կենսաբանական արդյունավետություն ունեցող մեթոդները՝ ագրոտեխնիկական, մեխանիկական, քիմիական, կենսաբանական, ինտեգրացված, բույսերի կարանտին:
Վնասակար օրգանիզմների դեմ քիմիական պայքարի իրականացման համար, յուրաքանչյուր տարվա սկզբին, ՀՈԱԿ-ի բույսերի պաշտպանության գծով փորձագետը մշակել է պայքարի համակարգ՝ ներառելով անհրաժեշտ պայքարի միջոցները, կիրառման ժամանակացույցը, ծախսի նորմաները, կիրառումների քանակությունը, հաջորդականությունը, սպասման ժամկետները՝ ելնելով պատրաստուկների ազդման մեխանիզմներից և այլ հատկություններից: Վերը նշվածն իրականացվել է` հաշվի առնելով մասնագիտության առանձնահատկությունները, փորձի առկայությունը, հանրության և շրջակա միջավայրի անվտանգությունը, վնասատուի տեսակային կազմն ու կենսաէկոլոգիական առանձնահատկությունները:
Մշակված պայքարի համակարգը ներկայացվել է ՀՈԱԿ-ի ղեկավարության քննարկմանն ու հաստատմանը: Բուժանյութերի գնման հայտը, անհրաժեշտ պատրաստուկների ներառմամբ, կազմել է ՀՈԱԿ-ի բույսերի պաշտպանության գծով փորձագետը։ Որոշ դեպքերում նաև քննարկումների և անհրաժեշտությունից ելնելով այն լրամշակվել է:
ԹԵՂԻ- նկարագիրը բույսերի պաշտպանության տեսանկյունիցԴիտարկումների և կենսաբանական և այլ մեթոդներով պարզվել է, որ թեղին Երևան քաղաքում հանդիսանում է առավել շատ վնասակար օրգանիզմների կողմից հարձակման ենթարկվող կամ որպես կերաբույս հանդիսացող ծառատեսակ:
Ներկայացված է մեր կողմից բացահայտված, արձանագրված և ուսումնասիրված վնասակար օրգանիզմների տեսակային կազմը:
Նշված ժամանակահատվածում դիտարկված և հայտնաբերված Երևան քաղաքի ծառաթփատեսակների վնասակար օրգանիզմները
Ծառ/Թուփ
Վնասակար օրգանիզմ
Թեղիթեղու տերևակեր բզեզ
լվիճներ
ջերմատնային սպիտակաթևիկ
ցողունային նեմատոդ
ականող ճանճեր
ալրավոր որդան
կոկցիդներ
օղակաձև մետաքսագործ
տարազույգ մետաքսագործ
ալոճաթիթեռ,
հոլանդական հիվանդություն
Սոսիլվիճներ
սովորական ոստայնատիզ
ականող ճանճեր
օղակաձև և տարազույգ մետաքսագործ, ալոճաթիթեռ
անտրակնոզ
ալրացող
Կաղնիբնափայտակեր բզեզներ
լվիճներ
ականող ճանճեր
օղակաձև մետաքսագործ
տարազույգ մետաքսագործ , ոսկետուտ, երկրաչափեր
ալրացող
ալրավոր որդան
Ասեղնատե-րևավորներ
վահանակրեր
բարձիկավորներ
երկրաչափեր
տզեր
ալրացող
շյուտե
ժանգ
ճյուղերի ոլորում
Թույաալրավոր որդան
վահանակրեր
բարձիկավորներ
տզեր
ալրացող
ժանգ
սև ոսկեբզեզ
Հացենիմարմարյա բզեզ
լվիճներ
երկրաչափեր
օղակաձև մետաքսագործ
տարազույգ մետաքսագործ ,ալոճաթիթեռ,
ալրացող
Բարդիգալային լվիճներ
լվիճներ
տարազույգ մետաքսագործ
երկրաչափեր
ալոճաթիթեռ
սև ոսկեբզեզ
մարմարյա բզեզ
ցիտոսպորոզ
Վարդլվիճներ
ականող ճանճեր
ալրավոր որդան
կոկցիդներ
տերևակերներ
ոստայնատիզ
ալրացող
ժանգ
Այլ թփատեսակներլվիճներ
ականող ճանճեր
ալրավոր որդաններ
կոկցիդ
տերևակերներ
ոստայնատիզ
ալրացող
ժանգ